ΕΝΝΟΙΑ – ΟΡΙΣΜΟΣ ΝΟΜΙΜΩΝ & ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ 

Οι Αυθαίρετες κατασκευές ορίζονται µε το άρθρο-22 παρ.3, όπως τροποποιήθηκε µε το Ν.2831/00, το οποίο προβλέπει ότι:
«Κάθε κατασκευή που εκτελείται α) χωρίς την άδεια της παρ.1 ή καθ’ υπέρβαση της άδειας ή  µε βάση άδεια που ανακλήθηκε ή δ) κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων είναι αυθαίρετη και υπάγεται στις σχετικές για τα αυθαίρετα διατάξεις του Ν-1337/83 όπως ισχύουν» Επίσης, κτίριο ή τµήµα του που δηλώθηκε µε οποιεσδήποτε διατάξεις(Ν.1337/83, ΑΝ.410/68, Ν.720/77), εφόσον κρίθηκε & δεν εξαιρέθηκε από την κατεδάφιση, χαρακτηρίζεται αυθαίρετο & κατεδαφιστέο από την  ηµεροµηνία έκδοσης της απόφασης µη εξαίρεσης, & επιβάλλονται τα αναλογούντα πρόστιµα διατήρησης, από 14-3-83, µε το άρθ.17 παρ.1 κλπ, & το άρθ.5 παρ.2.γ, της ΚΥΑ 9732/04. (βλέπε στα πρόστιµα και διαφοροποιήσεις για το άρθ.8 παρ.7 του Ν.1512/85).

Νόµιµη γενικά είναι κάθε κατασκευή ή εγκατάσταση που εκτελείται:
Σύµφωνα µε τις πολεοδοµικές διατάξεις και κανονισµούς που ισχύουν κατά τον χρόνο κατασκευής της, και εφόσον κατασκευάσθηκε σύµφωνα µε τους όρους νόµιµης οικοδοµικής άδειας η έγκρισης, εκτός αν εµπίπτουν στις περιπτώσεις που µε σχετικές διατάξεις εξαιρούνται από την υποχρέωση έκδοσης οικοδοµικής άδειας. [σχετικά τα άρθρα 329, 330, 381 & 263 του ΚΒΠΝ, τα οποία ισχύουν ΕΝΤΟΣ & ΕΚΤΟΣ σχεδίου & σε ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ].

Για την εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας δόµησης, απαιτείται η έκδοση οικοδοµικής άδειας, σύµφωνα µε το άρθρο 22 παρ.1 του ΓΟΚ ΄85, όπως ισχύει. 
Το σηµαντικό είναι ότι η έκδοση οικοδοµικής άδειας κατ΄ αρχάς απαιτείται για οποιαδήποτε κατασκευή, οπουδήποτε και αν βρίσκεται (εντός ή εκτός σχεδίου), ανεξάρτητα σε ποιον ανήκει (αν είναι ιδιοκτησία του ∆ηµοσίου ή ιδιώτη), και ανεξάρτητα αν πρόκειται για κατασκευή µικρή ή µεγάλη, συναρµολογούµενη ή όχι, λυόµενη ή προκατασκευασµένη και από οποιοδήποτε υλικό. 

Σε κάθε περίπτωση που δεν υπάρχει συγκεκριµένη διάταξη που να ορίζει κάποια εξαίρεση, απαιτείται οπωσδήποτε η έκδοση οικοδοµικής άδειας ή έγκρισης, και οι κατασκευές που δεν καλύπτονται από απαιτούµενη άδεια ή έγκριση είναι αυθαίρετες.

Εξαίρεση από την υποχρέωση έκδοσης οικοδοµικής άδειας, γίνεται µόνο µε σχετική νοµοθετική διάταξη, και ήδη για ορισµένες κατασκευές, προβλέπεται ότι αντί της οικοδοµικής άδειας απαιτείται η έκδοση κάποιας έγκρισης ή ΚΥΑ.

 Οι περιπτώσεις για τις οποίες απαιτείται ή όχι έκδοση οικοδοµικής άδειας ή έγκρισης κωδικοποιούνται στη συνέχεια, επειδή αποτελούν εργαλείο για τον προσδιορισµό των αυθαιρέτων (εξ αντιδιαστολής).